Als je het hebt over foodfotografie dan is de sluitertijd natuurlijk niet echt relevant. Althans negen van de tien keer niet en zeker niet als je met een goed stevig statief aan het werken bent (en daar werk ik meestal mee als ik eten op de foto zet) Bovendien gebruik ik een ontspankabeltje.

Het wordt een heel ander verhaal als je bijvoorbeeld dieren of mensen op de foto wilt zetten die bewegen. Voor deze post ga ik uit van natuurfoto’s aangezien ik een paar goede voorbeelden heb om jullie te laten zien. Wellicht dat ik in een volgende post nog terugkom op het werken met food en mensen en de bijbehorende sluitertijd.

Als je kijkt naar je camera en de drie componenten die de belichting uitmaken, dan hebben we daar diafragma, sluitertijd en de iso instelling. En terwijl het diafragma de hoeveelheid licht die binnen komt regelt, regelt de sluitertijd hoelang dat licht naar binnen komt. Deze twee elementen zijn in principe altijd aan elkaar verboden. Verander er eentje en je zult de ander ook moeten veranderen om hetzelfde effect te behouden.

Als je het hebt over de sluitertijd dan is het allerbelangrijkste dat je weet hoe lang jij nog uit de hand kunt fotograferen zonder een bewogen foto te hebben. En er zijn veel variabelen die daar invloed op hebben. Het belangrijkste is dan ook je camera leren kennen en je eigen beperkingen! Niet iedereen kan uit de hand fotograferen met dezelfde sluitertijd.

Als je er even over nadenkt dan is het op zich logisch, dat hoe zwaarder je camera en lens combinatie is, hoe sneller je sluitertijd moet zijn. Maar om een vuistregel te geven; als je het niet zeker weet hou dan aan dat je sluitertijd sneller of gelijk moet zijn aan de zoomafstand van je lens. Wat houdt dat in? Stel je hebt een telelens met een focale lengte van 200mm. In dit geval – als je een spiegelreflex gebruikt – betekent dat, dat je een sluitertijd hebt die minimaal 1/200 s of sneller is. En sneller is dan 1/250s, 1/500s, 1/1000s enzovoort. Langzamer is 1/125s, 1/60s enzovoort. Als je een vaste hand hebt kun je proberen om lager te gaan maar als je weet van jezelf dat je nogal ‘shaky’ bent dan kun je dat beter niet proberen.

Maak er een gewoonte van om je sluitertijd te controleren terwijl je aan het fotograferen bent. Je kunt dit het makkelijkste doen terwijl je door de zoeker heen kijkt. Zie je die kleine getalletjes onderin het scherm? Die hebben betrekking op je sluitertijd, je diafragma en je iso instelling. In welke volgorde ze in je beeld staan is een beetje afhankelijk van de camera fabrikant, maar over het algemeen is het eerst sluiterijd, dan diafragma en daarna iso. Meestal zie je ook de belichtingscompensatie in beeld.

In de zoeker kan het zijn dan een sluitertijd van 1/200s zichtbaar is als 200. Dat kan een beetje verwarrend werken maar het went echt snel genoeg.

Sluitertijd 1/800s bij f6.3 en iso 1250

Dus dat is de sluitertijd in relatie tot jezelf en jouw stabiliteit. Maar wat gebeurd als je een bewegend object of persoon in de mix gooit? Dan is er dus een ander element die je ook moet controleren en dat is de snelheid waarmee je onderwerp zich beweegt. Om een goed voorbeeld te geven heb ik hier deze foto’s van een kolibri. Heel erg moeilijk om te fotograferen, dus geloof me als ik zeg dat ik letterlijk honderden foto’s heb geschoten en er uiteindelijk misschien twee of drie goede heb overgehouden.

De eerste hierboven is genomen met een sluitertijd van 1/800s. Dat is een relatief snelle sluitertijd maar je kunt zien dat de vleugels nog steeds behoorlijk wazig zijn. Om je sluitertijd nu omhoog te krijgen zul je je iso settings aan moeten passen. In dit geval moest ik de iso omhoog zetten naar 1250 en het was nog wel een heldere dag.

1/800s bij f6.3 iso 1250

En terwijl de instellingen van de foto hierboven exact hetzelfde zijn als bij de eerste foto, kun je hier de vleugels beter zien, alhoewel nog steeds bewogen. In dit geval heeft dat te maken met de beweging die de kolibri maakt. Gaan de vleugels omhoog of naar beneden. Natuurlijk is er geen enkele manier om dat met het blote oog waar te nemen!

Bij de foto hierboven begint het een beetje ergens op te lijken. Alhoewel de vleugels ook hier niet scherp zijn als je goed kijkt maar ik vond het goed genoeg! De sluitertijd die ik hier gebruikte is 1/2000s bij f5.6. Omdat deze vroeg in de ochtend is genomen hadden we wat meer licht als de dag ervoor dus ik kon mijn sluitertijd verhogen en toch dezelfde iso 1250 instelling houden. Ik was uiteindelijk best blij met deze beelden. Het beste wat je kunt doen als je heel snel bewegende objecten op de foto zet, is niet te proberen om ze te volgen. Daar ga je duizelig van worden!

In plaats daarvan focus je op een gebied waarvan je kunt aannemen dat ze daar weer gaan verschijnen en blijf gewoon naar dat punt kijken tot je ze in beeld ziet komen. Omdat mijn autofocus dit ook niet bij kan werken (te snel bewegend object) en mijn belichtingsmeter al even veel problemen heeft met al die donkere en lichte partijen heb ik alle foto’s in volle handmatige instelling gemaakt, zowel voor de focus als de belichting. En geduld is hier wel essentieel! Ik kan me weinig voorstellen bij mensen als Frans Lanting die echt dagen achter elkaar still zitten in een jungle terwijl ze worden lekgestoken door allerlei kruipend en vliegend ongedierte…. Allemaal om dat ene perfecte shot te krijgen! Ik was het na een paar uur al spuugzat! 😉 Waarschijnlijk maar goed dat ik geen natuurfotograaf ben!

 

Iso 500. Shutterspeed 1/1250 at f5.6 Zoomlengte 400mm

Als het aankomt op een onderwerp als vogels of andere dieren die in een zijwaartse beweging gaan, dan kun je de techniek van het meetrekken uit proberen. Je beweegt je camera mee met het onderwerp en druk ergens halverwege die beweging af. Dat geeft je iets meer speling om je onderwerp scherp te krijgen in geval ze te snel gaan. Die techniek heb ik toegepast bij de reiger, die hier net is opgestegen van een tak. We konden van te voren al zien aankomen dat hij op zou vliegen dus ik heb hem met mijn camera gevolgd en afgedrukt op het juiste moment.

Zoals gezegd komen er nog wel een paar andere posts over sluitertijd aan dus als je specifieke vragen hebt, laat het me weten!

 

Delen is fijn!