De invloed van stress op je gezonde leefstijl
Stressmanagement
In de huidige maatschappij zijn we altijd maar bezig. Is het niet met werk dan zijn we wel druk met sport, vrienden, leren, social media en nog veel veel meer. De hele dag door staan we aan en de hele dag door moet ons brein allerlei prikkels verwerken. De kunst van helemaal niks doen is er een die niet veel mensen beheersen.
Probeer maar eens vijf minuten in een stoel te zitten en niks te doen. En met niks bedoel ik ook echt niks. Dus ook geen boek lezen of door je telefoon scrollen. Staar naar buiten of desnoods door de geraniums.. 🙂 maar probeer echt niks te doen. Best lastig he?
Nu is er stress en stress. Ons lichaam heeft stress nódig om te kunnen functioneren dus stress is niet altijd per definitie slecht.
Positieve stress
Bestaat dat? Jazeker. Positieve stress (Distress) heeft een positieve uitwerking. Denk bijvoorbeeld aan de klassieke vecht/vlucht reactie. Heel handig als je achterna wordt gezeten door een wolf. Maar teveel of te lang aanwezige positieve stress heeft dan weer een negatief effect.
Maar positieve stress is ook bijvoorbeeld stress doordat je besluit om koud te douchen of een ijsbad te nemen. Dat geeft wel degelijk een stress reactie in je lichaam maar het is kort en hevig en maakt je lichaam sterker.
Negatieve stress
Het probleem in onze huidige maatschappij is echter dat we altijd maar door gaan. Zelfs positieve stress kan dan uiteindelijk resulteren in negatieve stress. Teveel sporten is net zo nadelig als te weinig sporten.
Op het moment dat je stress ervaart zet je lichaam namelijk bepaalde functies op een lager pitje. Denk hierbij aan de spijsvertering, je libido, vruchtbaarheid en het herstel van bestaande schade.
Sympathicus en Parasympathicus
De hypothalamus is de stuurman van je zenuwstelsel en regelt de sympathische en parasympathische activiteit van je zenuwstelsel.
De sympathicus bereid je voor op actie (vecht of vlucht modus) en is actief bij lichamelijke activiteiten, maar ook als je teveel stress hebt.
De parasympathicus (rust en verteren) is de tegenpool van de sympathicus en regelt je rust, spijsvertering en herstel.
Teveel stress (denk daarbij ook aan verkeerde voeding, teveel beweging, te weinig beweging, slecht slapen en weinig ontspanning) zorgt ervoor dat je lichaam niet in homeostase komt.
Homeostase is de situatie in je lichaam waarbij alles in balans is. Op het moment dat de sympathicus overactief is kunnen er allerlei verstoringen in je lichaam optreden. Denk aan je lichaamstemperatuur, zuurgraad, zuurstofdruk. je energieniveau (ATP) en je bloeddruk.
De gevolgen van (chronische) stress
Wil je gezonder worden en je leefstijl veranderen dan zijn gezonde voeding en beweging slechts twee stukjes van de puzzel. Zolang je je stress niet onder controle hebt blijft het vechten tegen de bierkaai.
Leaky gut/immuunsysteem
Een van de gevolgen van langdurige stress is dat de barrière van je darmen verhoogd doorlaatbaar kan worden. We noemen dit ook wel een lekkende darm of een leaky gut. De reden hiervoor is dat je dan sneller water, natrium en glucose kunt opnemen vanuit je voeding en die direct kunt aanwenden om snel in actie te komen. Want dat was natuurlijk van oudsher de functie van stress. Daar is op zich niks mis mee, maar het betekent óók dat ongewenste stoffen in ons lichaam terecht kunnen komen.
Denk daarbij aan giftstoffen, onverteerde eiwitten en bacteriële resten van ziekmakende bacteriën. Je immuunsysteem wordt hierdoor geactiveerd en je krijgt een ontstekingsreactie.
Is dit chronisch en langdurig dan ontstaat er een chronische ontstekingsreactie. Je merkt daar in principe niet meteen wat van. Het heet ook wel laaggradige ontsteking en kan verantwoordelijk zijn voor allerlei vage (of minder vage) klachten.
Verminderen van chronische stress
Ik geef direct toe dat dit waarschijnlijk een van de lastigste onderdelen is van je nieuwe leefstijl. Beweging en voeding zijn makkelijker te controleren maar stress kan zoveel oorzaken hebben dat het veranderen vaak makkelijker gezegd dan gedaan is. Zeker in deze rare tijden ligt stress op de loer. Maar je kunt er wel wat aan doen om chronische stress te verminderen.
- Beweging.
- Meditatie (yoga of mindfulness)
- Huidcontact met andere mensen of dieren
- In de natuur wandelen
- Aarden (met blote voeten door het gras lopen)
Natuurlijk is de beste manier om (psychologische) stress te verminderen de oorzaak wegnemen. Weet je van jezelf dat je er alleen niet uitkomt? Een goede therapeut inhuren kan dan een goede oplossing zijn. Soms helpt het al om met een goede vriend of vriendin te praten, maar elke situatie is natuurlijk anders.
Acute stress
In tegenstelling tot chronische stress is acute stress juist gezond én zorgt ervoor dat we weerbaarder worden en minder vatbaar voor chronische stress.
Acute stress – de naam zegt het al – betekent dat je gedurende een korte tijd uit balans bent. Je lichaam zal altijd zo snel mogelijk de homeostase willen herstellen. Door kort aan bepaalde stressoren bloot te staan train je als het ware je vermogen om je aan te passen. Waardoor je dus weer beter bent beschermd tegen chronische stress.
Voorbeelden van acute stress zijn:
- Ijsbad
- Koude douche
- Sauna
- HIIT (High Intensity Interval Training)
- Kleine wondjes
Die laatste is bijvoorbeeld nuttig als je in de tuin werkt. Zonder handschoenen ontstaan er vast snel kleine wondjes. Dat is ook een vorm van acute stress en versterken je gezondheid.
Wim Hof
Je hebt wellicht wel eens gehoord van Wim Hof of de Wim Hof methode. De man is er beroemd mee geworden en wereldwijd zijn er miljoenen mensen die zweren bij zijn filosofie. Ik moet eerlijk bekennen dat ik een ijsbad nog niet heb aangedurfd maar ik vind koud douchen ook al een uitdaging soms. Ik heb het er echter wel voor over om mijn immuunsysteem te versterken.
Lees hier meer over de invloed van stress
