Long neck Karen – Heen gaan of niet
Er zijn van die dingen op reis waar ik altijd een beetje tegenaan hik en dat is het fenomeen “poppetjes kijken”. Neem nu als voorbeeld het geval van de Long Neck Karen in Thailand. Even voor de goede orde; ik ben gek op Thailand hoor en vind het een geweldige bestemming maar in het Noorden waar al de bergstammen wonen moet je je toch een beetje over het feit heen stappen dat sommigen van de bergstammen al lang niet meer origineel zijn, maar bijna in zijn geheel een toeristische attraktie zijn geworden.
In 2004 kwamen wij bij de Long Neck Karen. Ik vond het op zich goed geregeld dat je bij binnentreden van het dorpje entree moest betalen. Op die manier werd het dorp zelf er ook beter van dat mensen graag foto’s wilden komen maken van die curieuze lange nekken…
En op zich was de sfeer heel gemoedelijk. Wij waren de enigen die er waren (met zijn vijfen waren we), iedereen was vriendelijk en lachte blij enzo, maar toch blijf je je ervan bewust dat het allemaal opgezet is voor de toeristen. Het dorp verdient er geld mee, en ze leken het niet erg te vinden, maar toch… Het blijft een beetje aapjes kijken.
Ik vind het wezenlijk anders als je spontaan een dorp binnenkomt, daar aan de praat raakt en wat foto’s maakt. De foto’s zijn er niet minder kleurrijk om maar goed, ik denk dat je misschien mijn dilemma wel kunt begrijpen.
Ik kom dan al gauw uit bij de foto’s van de kinderen. Want in tegenstelling tot hun moeders zijn die nog wel ongedwongen en ja ze zijn zich wel bewust van de camera maar op een leuke manier.
Ze vonden het hilarisch om hun eigen bewegende beeld te zien zoals je op de foto’s hierboven kunt zien waar een van onze reisgenoten (hoe hij heette ben ik vergeten) aan het filmen was en het schermpje omgedraaid had. Zo leuk hoe ze zich dan verdrongen om zichzelf te kunnen zien.
Nu wilde het toeval dat we bijna tien jaar later nog een keer naar de Long Neck Karen zijn geweest. Niet omdat we dat wilden, want een keer vond ik eigenlijk wel genoeg, maar het was onderdeel van een hike door het gebied en er zat weinig op dan ook daar heen te gaan. Het was een ander dorp en het voelde dit keer echt als aapjes kijken. Hadden we de vorige keer nog een idee dat het misschien toch goed was voor het dorp, zo voelde dat tien jaar later zeker niet. Het was aan het einde van de dag en ik heb geen idee of het die dag misschien druk was geweest met toeristen, maar er werd in allerijl een of ander vaag dansgroepje bij elkaar geveegd, mensen moesten zich in allerijl nog in hun ’tenue’ hijssen want we kwamen blijkbaar onaangekondigd. Ik vond het vreselijk. Ik ben dan ook doorgelopen en in het echte dorpje heb ik de kids daar op de foto gezet en de lange nekken gelaten voor wat het was, terwijl mijn reisgenoten zich verdrongen. De dansgroep kon onverrichterzake weer terug want dat wilde niemand zien.
Kortom, ik vind dat best een lastig iets. Aan de ene kant wil je graag de bergstammen zien en meemaken maar aan de andere kant wil je ze wel in het échte dagelijkse leven zien. En dan heb je vervolgens het dilemma van het geld. Ik heb er geen enkel probleem mee om iets te betalen voor het maken van de foto’s. Dan is een dorpspot echt een goed idee boven elke afzonderlijke geportretteerde die zijn hand op houdt. Dan is elke spontaniteit van een foto weg. Robert van Traveljunks heeft daar al eens een heel goed artikel over geschreven.
Wat nou een goede manier zou zijn om het te regelen.. ik heb echt geen zinnig idee. Hoe gaan jullie hiermee om? Ga je niet naar dit soort dingen toe of los je het op een andere manier op?
Overigens in het geval van de bergvolkeren van Noord Thailand, die kun je het beste ongedwongen ‘bekijken’ op een markt. Ze doen daar hun boodschappen en dat is vele malen natuurlijker als poseren voor een hut vol met toeristenartikelen.
Helaas groeien veel culturele en maatschappelijke fenomenen vaak uit tot zogenaamde “circussen”, geldklopperijen, uitbuiting en scams, en dit allemaal door het toenemende toerisme. De toerist (wiens portemonnee ook vaak de dupe is) is hierbij helaas niet het grootste slachtoffer, maar juist het onderwerp van de trekpleister. Denk bijvoorbeeld aan misbruik van dieren (tijgers, olifanten) en uitbuiting van mensen, bv “wees”kinderen en in dit geval de hill tribes.
De hill tribes zijn van origine vaak (buitenlandse) vluchtelingen, maar hun nageslacht wordt ondertussen al generaties lang in Thailand zelf geboren. Echter geeft de overheid ze geen burgerstatus, wat betekent dat ze landloos zijn, geen officiele identiteit hebben en dus ook geen recht hebben op gezondheidszorg, onderwijs, stemrecht, landbezit etc. Oftewel, elke kans op ontwikkeling en vooruitgang wordt hun hierdoor afgenomen.
Doordat ze simpelweg geen bestaansrecht hebben, en dus ook niet worden beschermd door de wet, worden meisjes uit dit soort stammen ook makkelijke prooien voor trafficking en sexslavernij.
Sommige tribes krijgen van de overheid misschien wel de vluchtelingen status, maar ze mogen enkel in de door hun aangewezen gebieden wonen. Dáár waar ze geld in het laatje kunnen brengen, waar de “inwoners” zelf maar bitter weinig van terug zien. En dit terwijl de meeste stammen van origine juist (semi) nomaden zijn en een rondtrekkende levensstijl hebben. Reizen ze buiten deze afgezeten gebieden, dan hebben ze zelfs de kans om gearresteerd te worden.
De traditie van de nekringen zou allang al uitgestorven zijn, als het niet meer uit commercieel oogpunt aantrekkelijk zou zijn geweest. Kleine meisjes hebben geen keus, maar worden vanaf hun 5e levensjaar jaar “gedwongen” om de ringen te dragen, iets wat grote gezondheidsrisico’s met zich mee brengt. De nek wordt niet zogenaamd langer, maar het onderlichaam wordt juist door het zware gewicht naar beneden gedrukt, waardoor het lichaam permanent ernstig verminkt raakt en vele organen bekneld raken. Dit alles om maar als toeristen attractie dienst te kunnen doen.
Door deel te nemen aan een hilltribe excursies help je (onbewust) mee om deze “Human Zoo” staande te houden. Zolang er geld mee verdiend kan worden zal men (de overheid van Thailand) de hilltribes geen kans op een eerlijk en vrij leven geven.
Het is erg goed dat er steeds meer mensen bewust worden en meer verantwoorde keuzes maken als het op reizen aankomt. Goed dat je jezelf er in ieder geval al je vraagtekens bij zet! Ikzelf doe niks aan excursies zodra er mensen of dieren bij betrokken zijn, omdat ik vaak van de buitenkant zelf niet kan oordelen of het (ethisch) verantwoorde excursies zijn. Daarom sla ik ze liever allemaal over.
Ik prijs mijzelf gelukkig als ik tijdens mijn reizen bijzondere dieren in het wild tegen kom, al is dit enkel maar een mooie vlinder of een grote gekko. Ik probeer op zoveel mogelijk manieren met het (dagdagelijkse) lokale leven in contact te komen, op die manier leer je ook al genoeg over andere culturen. Van mij geen foto’s op mijn facebook met liggende tijgers, een horde weeskinderen om me heen, of mensen in klederdracht. Ik heb met mijn exotische reizen niemand te imponeren behalve mijzelf.
Zoals je misschien al aan mijn lange reactie kan zien zijn dit dingen wat mij erg raakt. Dankjewel om dit onderwerp aan het licht te brengen en deze discussie op gang te zetten! Het maakt me erg blij dat er op deze manier meer bewustzijn wordt gecreëerd. 🙂
Goed stuk, snap dat je met een dubbel gevoel op zo’n plek bent. Heb ook long necks in Myanmar gezien, in Thailand dan weer niet, maar voel me er op de een of andere manier ook altijd een beetje naar bij..
Myanmar of Thailand zal denk ik niet zoveel uit maken? Ik ben nog niet in Myanmar geweest dus kan daar niet over oordelen, maar ja voelt niet goed!
Ja dat aapjes kijken gevoel herken ik wel hoor, soms wint de nieuwschierigheid dan wel, maar daarna voel ik me wel schuldig ofzo.
Ja aan de ene kant wil je wel weten wat het nou allemaal is, maar aan de andere kant blijft het knagen!
Mooi stuk en goed dat je dit aankaart! Ik begrijp je dilemma. Wat ik mij afvraag is of deze stammen en met name hun tradities nog zouden bestaan als ze hier niet zo mee om zouden gaan? En jeetje, wat Jenny hierboven zegt, daar schrik ik ook van… Goed om te weten…
Ja ik schrik ook van Jenny’s verhaal. Dat had ik dan weer niet helemaal verwacht ! Geen idee of de tradities nog zouden bestaan. Misschien een heel stuk minder, omdat er geen ‘reden’ zou zijn om het in stand te houden.
Ik heb de longnecks in noord Thailand bewust niet bezocht.
Tijdens mijn eerste reis naar Thailand in 2003 deed ik vrijwilligerswerk bij de akha hilltribe. Tijdens dat werk kwam ook de positie van de bergvolkeren ter sprake, en het bleek dat veel longnecks verplicht in dorpen werden gepropt zodat de Thaise overheid geld aan ze kon verdienen. Ik ben daar erg van geschrokken.
Een paar jaar later zag ik bij inle Lake in Myanmar alsnog een longneck karen. Ik voelde zoveel medelijden met haar: ze was voor toeristen verplaatst naar het meer. Foto’s heb ik niet gemaakt… Je kan te ver gaan.
O wat erg Jenny! Daar had ik echt geen idee van! het wordt toch een beetje voorgedaan alsof het dorp er zelf beter van wordt in plaats van de overheid… He bah… had ik dat eerder geweten!
Leuk stuk! Je hebt helemaal gelijk. Inmiddels is het zo’n industrie geworden, dat het bijna vormen van mensenhandel aan begint te nemen. De meeste reizigers houden er een nare bijsmaak aan zo’n bezoekje over.
Goed opgezette Community tourisme is beter. Dan verdient het hele dorp er aan.
Ook een lastige: je ziet deze mensen spontaan op de markt lopen. Natuurlijk jeuken je handen om je camera te pakken. Maar ik vraag me wel eens af hoe zo’n persoon dat vindt. Misschien komt ze net uit haar toeristendorpje gelopen. Is ze net even vrijaf, staat er zelfs op de markt weer iemand voor haar neus met een camera. Ik probeer ook altijd eerst maar een kletspraatje te maken, of iets te kopen in haar kraam en dan toestemming vragen. Voelt iets minder out of the blue.
Ja op de markt is dat inderdaad ook altijd wel een ‘dingetje’ Maar ik vraag ook negen van de tien keer toestemming. Dan gaan ze vervolgens poseren, maar het voordeel van een markt is dat ze toch aan het werk zijn dus meestal gaan ze na 1 foto door met hun werkzaamheden en kan ik dan toch nog een ‘spontane’ foto maken. En dan is het gelukkig ook zo dat de meeste mensen in Azie het leuk vinden om op de foto te gaan. Ik heb het dan niet over de bergstammen. Die heb ik vooral op de markt van veraf op de foto gezet. In Vietnam heb je de Bac Ha markt en daar lopen prachtige mensen rond. Ik heb er weinig portretten gemaakt maar vooral veel ‘overzichten’ Dat is ook weer makkelijker omdat je er a. niet met je neus bovenop hoeft te zetten en b. omdat je de markt weergeeft in plaats van een persoon op de markt.
Goed dat je dit aankaart. Een nare bijsmaak hou je eraan over hè? Ik heb dit exact hetzelfde met de indianenbezienswaardigheden in de VS. zonder toerisme leven ze een stuk soberder en aan de andere kant blijven ze in hun ‘ontwikkeling’ zo hangen omdat het zo drukbezocht is. Het lastige in de VS is dat iedereen het maar de normaalgesproken zaak van de wereld vindt, waardoor er ook weinig verandert. Ik schreef eerder een post over Monument Valley, dat voelde voor mij ook zo dubbel!
Inderdaad ja, een nare bijsmaak is het juiste woord. Ik begrijp wat je bedoelt in de US. Ik ben daar nog niet naar zo’n reservaat geweest maar ik gok dat ik me daar niet veel beter bij voel. Ja ze verdienen er geld mee, maar ik kan me toch niet voorstellen dat ze erop zitten te wachten. Ik probeer het altijd te vergelijken hoe ik me zou vallen als een kudde toeristen ineens foto’s van me ging maken terwijl ik in de tuin aan het werken ben… In mijn geval zou het natuurlijk dolkomisch zijn, maar je voelt je toch op zijn zachtst gezegd een beetje ‘bekeken’
Goed dat je over dit onderwerp hebt geschreven! Toen ik zelf in Thailand was ben ik niet naar de de Long Necks geweest omdat ik me daar niet goed over voelde. Maar het blijft lastig. Als niemand meer naar deze stammen zou gaan krijgen ze geen inkomen meer en stort min of meer hun economie in. Gelukkig zijn veel stammen grotendeels zelfvoorzienend, maar het blijft toch spannend wat er met zo’n groep gebeurt als ze niks meer verdienen. Wat Robert hierboven al zegt: zolang het geen toneelstukje is met verplichte verkleedpartijtjes en fotomomentjes is het denk ik best oké voor die mensen als er wat mensen langs komen. Ik ben zelf op Flores naar een paar traditionele dorpen geweest, maar omdat er daar nog niet echt sprake is van massatoerisme was een bezoek daar voor mijn gevoel anders (ook al had ik toen ook het gevoel van aapjes kijken ;p Je kunt het verhaal teruglezen als je wilt: http://www.cornersoftheworld.nl/pretty-picture-time-5-traditionele-dorpen-op-flores-indonesie/). Ik denk dat het daar over een jaar of 20 precies zo is als in Noord-Thailand.
Ja wij zijn ook op Flores geweest.. 😉 Ik weet dat we – volgens mij was het in Laos – op gegeven moment ook in z’n dorpje terecht kwamen en ik voelde me echt vreselijk opgelaten. Zo fout! Wij zijn toen weg gelopen maar ja, je hebt natuurlijk genoeg mensen die er met camera en al wel op af duiken. Ik ga je verhaal zometeen even lezen!
Het was altijd al een lastige, maar zal in toekomst een steeds lastigere worden vrees ik. De vooruitgang is ook bij de stammen aangekomen en hierdoor loopt niet iedereen meer dagelijks traditioneel rond. Wat ik het meest belangrijke vind is, dat het geen verkleedpartij is en de mensen in hun dagelijkse kleren rondlopen. Over die vooruitgang laatst ook nog een stukje geschreven.
He Robert. Ja en wat dat betreft was het verschil tussen 2004 en tien jaar later al vrij dramatisch te noemen. De vooruitgang kun je natuurlijk niet tegen gaan, maar wat je zegt: een verkleedpartij is echt het laatste dat je wilt. Je tweede stukje heb ik gemist. Ga ik even opzoeken!
Dit zat ook in een tour die wij hadden geboekt. Ik vond het een lastig dilemma. Aan de ene kant is het een toeristische attractie, aan de andere kant verdienen de mensen wel hun geld ermee zodat ze niet andere (ergere) werkzaamheden hoeven te doen. Of ik er nog een keer heen zou gaan, weet ik niet…
Ze verdienen er wel hun geld mee inderdaad maar echt authentiek is het totaal niet meer. Ik was er normaal gesproken ook zeker geen tweede keer heen geweest.
Hoewel het echt prachtige plaatjes oplevert ben ik geen fan van het bezoeken van stammen. Ik heb dit dan ook nooit gedaan en staat ook niet op de planning.Zoals jij ook al zegt: Het voelt een beetje als aapjes kijken..
Nou precies. Dat dus. Het voelt inderdaad gewoon niet goed!
Precies, hier sluit ik me volledig bij aan. Ik heb het ook nooit gedaan en verwacht het in de toekomst niet snel te doen. Ik heb sowieso vaak wat moeite met het op de foto van zetten van mensen. Ook daar krijg ik altijd een beetje een vervelend gevoel bij en probeer mensen dan ook altijd toestemming te vragen. Het spontane verdwijnt, maar ik weet zo in ieder geval zeker dat ik niks doe wat iemand niet wil.
Yep. In 2004 toen we onze eerste bergstammen dus bezochten had ik geen idee. Ik wist gewoon niet wat ik kon verwachten. Inmiddels – en zeker na die tweede min of meer gedwongen ervaring bij de Black Karen – hoeft het voor mij zeker niet. Poppenkast en/of verkleedpartijen kun je van mij gerust overslaan.
Hetzelfde heb ik met dansgroepjes of andere optredens… Zo niet leuk!